دکتر محمد آذربایجانی

كراك (Crack) چیست ؟
مقدمه :
كرك (Crack) كه گاهي راك (Rock) نيز ناميده ميشود، ماده اي محرك است كه از تصفيه كوكائين به دست مي آيد و به اشكال مختلف تدخين (استنشاق دود) ميشود.اما کراکی که در ایران رایج است از مشتقات هروئین است و در صورتی که بصورت علمیتولید شود از تصفیه هروئین به دست می آید .كراك مادهاي بيبو است، مصرف آن راحت است و با يك فندك در هر جايي كه باشي ميتواني مصرف كني؛ درست برخلاف مصرف ترياك و يا هروئين است.

کراک موجود در بازار ایران :
كراك جديدترين ماده مصرفي بين معتادان ایران است. اين ماده شيميايي خشك كه در تركيب آن به جای کوکائین و هروئین از قرصهاي فاسد استفاده می شود.اين ماده به سبب اينكه فاقد هر گونه بوي نامطبوع و خاص بوده مصرف را راحت كرده و موجب شده روند گرايش افراد به اين ماده افزايش يابد.جالب است که بدانید تنها سه بار مصرف مقدار بسيار اندكي از كرك موجود در بازار ایران ، اعتياد به آن را حتمي خواهد كرد و پس از اين زمان بسيار كوتاه، شخص را به شدت به خود نيازمند و وابسته ميكند.

در حال حاضر كراك در بين گروهي از جوانان ایران شايع شده و به دومين ماده مصرفي معتادان تبديل شده است. متأسفانه این شیوع بالا به دلیل تفكر اشتباهي است كه در بين جوانان به وجود آمده است . در بين جوانان، اين ماده به صورت مادهاي كمخطر با ميزان نشئگي بالا معرفي شده و ۹۵درصد از مصرفكنندگان، آن را به اسم روانگردان ميشناسند اما پس از شروع به مصرف، مشخص ميشود كه كراك مادهاي بسيار اعتيادآور است.لازم به ذکر است ۹۰درصد از مصرفكنندگان كراك، زير ۲۴سال هستند. و این ماده در بین دختران نیز رواج یافته است.

در ایران فشردهكردن هروئين در آزمايشگاههاي خانگياي انجام ميشود كه هيچ كدام استاندارد نيستند. و هر آزمايشگاهي بسته به نوع امكانات و سليقه توليدكننده متفاوت است و تولید کنندگان برای سود بیشتر انواع مواد دیگر (هر نوع داروي آرامبخش و كورتن ) را به این ماده اضافه می کنند. بنابراين عوارض ناشي از مصرف كراك با انواع مختلفش، در هرد فرد می تواند بسیار متفاوت از دیگران باشد.کراک های موجود در کشور ایران ۱۵۰ برابر هروئین قدرت تخریبی بر فکر ، مغز و اعصاب دارد و حتی منجر به مرگ های فجیعی می شود.

كراك در بين جوانان ایران به صورت مادهاي كمخطر با ميزان نشئگي بالا معرفي شده و ۹۵ درصد از مصرفكنندگان آن را به اسم روانگردان ميشناسند چرا كه از نظر كارشناسان سمشناسي كراك در اصل انرژيزا و شاديآور بوده و هيچگونه اعتيادي را در مصرفكننده به وجود نميآورد. اما كراكي كه در ايران توزيع ميشود كراك اصل نبوده و در آزمايشگاههاي مخفي و خانگي كشور با فشرده كردن هروئين بدون در نظر گرفتن هرگونه استانداردي تهيه ميشود و در برخي موارد نيز از ضايعاتي كه نميتوان از آن هروئين خالص به دست آورد كراك توليد ميشود. بنابراين خلاف تصور مصرفكنندگان كراك از تبليغات نوع خارجي نوع ايراني آن اعتيادآور بوده و طي يك ماه اول مصرف دائم از آن مقدار مصرف به ۳ يا ۴ برابر روز اول مصرف رسيده و تعداد دفعات مصرف روزانه به ۱۰بار در روز افزايش پيدا ميكند.

قيمت كراك از لحاظ گرمى بالا است بنابراين هر كسى قدرت خريد كراك را ندارد. به خاطر گران قيمت بودن اين ماده بسيار محدود وارد كشور ایران شده و اقشار مرفه آنرا مصرف مىكنند، در نتیجه آنچه تحت عنوان كراك در بازار و ميادين به فروش مىرسد واقعى نيست. و عوارض جانبی بسیار زیاد و مرگ آور است .

مشتقات هروئین :
هروئين به چهار گروه تقسيم مي شود:
گروه اول همان مرفين است يعني قبل از اينکه عمل استيلازاسيون روي آن انجام گيرد.
گروه دوم را هروئين خياباني با درصد خلوص بين ۳ تا ۷ درصد که به هروئين خاکستري نيز معروف است نام برد و گفت: اغلب معتادان از اين نوع هروئين استفاده مي کنند كه خطر جاني براي مصرف كنندگان در پي دارد.
گروه سوم هروئين آزمايشگاهي با درصد خلوص بين ۶۰ تا ۷۰ درصد نام برد که امروزه قاچاقچيان به منظور فريب معتادان و مصرف کنندگان به آن عنوان کراک داده اند. درواقع آنها با اين عنوان اعلام نمودند که مصرف کنندگان کراک مي تواند ساير مواد را به راحتي ترک نموده و ترک کراک راحت تر از ساير مواد مخدر مي باشد.
نوع چهارم هروئين تزريقي با درصد خلوص بالاي ۹۵ درصد است که در گذشته به آن اشک خدا گفته مي شد و امروزه آن را هروئين کريستال مي نامند.گفتني است، كراك كه از مشتقات هروئين است ميزان وابستگي و مضرات آن به مراتب بيش از مواد مخدر ديگر است.

تاريخچه مصرف كرك :
ابتدا كشيشها كرك را می سوزاندند چون اعتقاد داشتند اين كار باعث مىشود كه خدايان به وجد بيايند. همچنين كريستف كلمپ در چهارمين سفر خود مصرف اين گياه را توسط سرخپوستان آمريكايى ذكر كرده است.كشورهاى بوليوي، كلمبيا، آمريكا، هندوستان، جزيره سيلان و مالزى مراكز رشد و نمو كوكا است.اين ماده بوسيله پيپ هاي شيشه اي تدخين و دود آن استنشاق مي شود و در كمتر از چند دقيقه به مغز حمله كرده و نئشگي ايجاد مي كند و تاثيرات ناپايداري از خود بروز مي دهد.اعتياد به كراك ،شيشه و كريستال بسيار شديدتر و سريعتر از اعتياد به ترياك، هرويين،موادمخدر ديگر و روانگردانها مي باشد و ترك آن بسيار مشكلتر است.در هر جامعهاى پس از شيوع مواد اعتيادآور و مشاهده عوارض سوء آن، ميل به مصرف آن در افراد كم مىشود و در شرايط كنونى نيز هروئين به عنوان ماده مخدر خطرناك و خانمانسوز در جامعه جا افتاده است.

بنابراين قاچاقچيان با تغيير رنگ، ظاهر و نام اين ماده مخدر سعى در ايجاد بازار فروش كردهاند. تا جايى كه با آزمايش بر روى حدود ۳۰ نمونه از كراكهاى مصرفى با قيمت هر گرم ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان مشخص شد اين مواد كراك واقعى نبوده، بلكه هروئين است. در حاليكه كراك واقعى نوعى از كوكائين است و قيمتى چندين برابر اين رقم را دارد و نام صحيح آن كرك (CRACK ) مي باشد،قيمت هر گرم آن حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان و قيمت هر كيلو از آن حدود ۱۵۰ ميليون تومان است كه فعلا به صورت محدود در كشور هاي آمريكائي و توسط افراد مشهور و سرمايه داران بزرگ قابل مصرف مي باشد و در آسيا و كشور هاي ديگر به صورت محدود وجود دارد.

در اين بين نه تنها قاچاقچيان سنتي سعى در نابود كردن نوجوانان و جوانان دارند بلكه تبليغ موادمخدر صنعتى به سايتهاى اينترنتى نيز رسيده است و هم اكنون حدود ۱۶ هزار سايت اينترنتى وابسته به عناصر نامشروع ، قاچاقچيان مدرن اين مواد هستند.كركى كه هم اكنون در ايران مورد استفاده قرار مىگيرد و با نام كراك شناخته مي شود، واقعى نيست و در حقيقت نوعى هروئين غليظ شده(هروئين فشرده) است كه قيمت آن هم يك دهم قيمت واقعىاش است و چهار تا شش ثانيه پس از مصرف اثراتش شروع مىشود. مصرف اين ماده از كمترين مقدار توسط فرد در طول يك ماه به ده برابر افزايش پيدا مىكند تا جايى كه فردى كه روزى يكبار مصرف مىكرده مجبور است هرچند ساعت يكبار اين كار را تكرار كند.كراك برخلاف ديگر مواد مخدر بدون بو و مصرف آن بسيار ساده است. حتى اگر اين ماده در حضور اعضاى خانواده مصرف شود هيچ كس متوجه آن نخواهد شد.

کوکائين و کراک چي هستند ؟
كوكايين، آلكالوئيد اصلي برگ كوكا است كه از برگهاي بوته اي به نام (Ergthroxglom Coca) بدست مي آيد، كه مركز اصلي رويش آن آمريكاي جنوبي است. كوكايين به عنوان ماده موثر در سالهاي ۶۰- ۱۸۵۹ م. از برگ كوكا (تصوير ۱) مجزا و استحصال شد. كراك را نيز از كوكايين تهيه و در اواخر تابستان و اوايل پاييز سال ۱۹۸۵ م. به بازار شهر نيويورك عرضه كردند. كراك خطرناكترين ماده اعتياد آوري است كه تا كنون به بازار آمده و به حدي وابستگي آور است كه يك بار مصرف آن، فرد را معتاد مي كند. از نظر طبقه بندي فارماكولوژي، محرك سيستم اعصاب مركزي است.كوكايين پودر سفيد نرم شفاف كريستالي با طعمي تلخ است كه اغلب با پودر تالك، يا ملين ها يا شكر مخلوط مي شود و معمولا به صورت استنشاق، تزريقي، خوراكي يا دود كردن و گاهي هم به طريق پاشيدن روي دستگاه تناسلي مصرف مي كنند.

دود معمولي آن براي انفيه و استنشاق ۳۰ تا ۱۰۰ ميلي گرم است و ۱۰ تا ۲۵ ميلي گرم آن براي تزريق استفاده مي گردد. كوكايين بي حس كننده موضعي است و به ندرت براي برخي از اعمال جراحي استفاده مي شود.نامهاي خياباني آن Coke مخفف كلمه كوكايين (Cocaine)، Candy (شيريني) ، Nose (بيني) ،Snow (برف) ، Happy (خوشحال، خوشبخت) و Dust (مواد گردي، گرد و خاك) مي باشد.استعمال كوكا قرنها است در كشورهاي هند، پرو و بوليوي معمول بوده، برگهاي رنگ كوكا را براي لذت و خوش بودن مي جوند، مردم اين كشورها براي قادر شدن به انجام كارهاي سخت و جدي و راه رفتن و تحمل گرسنگي و تشنگي از جويدن كوكا ياري مي گيرند.تا آنجا كه به تاريخچه كوكا مربوط مي شود، اين عادت در ميان ساكنان كوه هاي آند رايج بوده است. در تابوت هاي (Huacas) باستاني پرو، مجسمه هاي در حال استعمال كوكا كشف شده اند. روشن ترين علامتي كه بر چهره معتادان كوكا ديده مي شود فرو رفتگي گونه هاست كه در اثر مكيدن برگ كوكا به وجود مي آيد.

چه كساني از كرك استفاده ميكنند ؟
هرچند كوكائين زماني به عنوان ماده مخدر طبقه ممتاز شهرت داشت، اما اعتياد به كرك محدود به يك گروه سني يا شرايط اجتماعي / اقتصادي خاص نيست. در واقع كرك ارزان و در دسترس بوده لذا مصرف كوكائين را براي همه ممكن ساخته است. در بسياري از كشورهاي پيشرفته جهان، اعتياد به كرك نه تنها از سنين مدرسه، كه از هنگام تولد و توسط مادران معتاد، آغاز ميشود!

در اروپا کراک كوكائين فقرا محسوب می شود
كراكي كه در قارة آمريكا و اروپاي غربي مصرف ميشود، سالها قبل از تركيبات كوكائين ساخته شد. كوكائين جزو مواد محرك است و درختچة كوكا كه گرد كوكائين را از برگ آن به دست مي آورند، در آمريكاي جنوبي كشت ميشود.تجارت كوكائين در قاره آمريكا همانند تجارت كراك در آسيا پرمنفعت است و قسمتي از درآمد كشاورزان فقير بوليوي، اكوادور و كلمبيا را تشكيل ميدهد.كوكائين طي مراحل استخراج، حمل و توزيع، ارزش افزودة زيادي پيدا ميكند. به طوري كه تنها افراد داراي درآمد بالا قادر به تهية آن هستند. ولي تاجران مواد مخدر براي اينكه اقشار نيازمند جامعه در حسرت تشنگي كوكائين نمانند، آن را با تركيبات شيميايي ديگري تركيب كردند و «كوكائين فقرا» را ساختند كه ارزانتر است و همگان ميتوانند از آن استفاده كنند.اين محصول به نام كراك شهرت يافت و مانند هر تجارت سودآور ديگر، دامنة آن به اروپا هم رسيد. با اين حال، كراك هنوز در آسيا گرانقيمت بود. در واقع اگر كراك حقيقي از مسير تجارت مواد مخدر تا ايران بيايد، بيش از صد هزار تومان در گرم قيمت خواهد داشت.

پس كراك آسيايي كه يك دهم اين قيمت هم نيست، از چه چيزي ساخته شده است ؟
برخي امتياز اختراع كراك را به مافياي سرخ روسيه نسبت ميدهند. عدهاي ديگر، منشأ آن را در تركيه، پاكستان يا ديگر كشورهاي خاورميانه ميدانند. اين سؤال كه آن مدير متخصصي كه فرمول جديد را ساخته است چه مليت يا چه اهداف بلند مدتي داشته است، هنوز به جواب نرسيده. زياد هم مهم نيست، چون موضوع مهمتري وجود دارد.كراك آسيايي از كوكائين ساخته نشده است. كراك امروزي موجود در كشور ما كه در حال تخريب مصرفكنندگان جوانش است، فقط فرمول قويتري از هروئين است!

كراك ايراني خطرناك تر از كراك خارجي !
كراك اصل نوعي از مواد مخدر است از الكالوئيدهاي دسته كوكائين، انرژي زا و شادي آور است و هيچگونه اعتيادي را در فرد مصرف كننده ايجاد نمي كند، ولي موادي كه با نام كراك در ايران توزيع ميشود كراك اصل نيست ، بلكه هروئين غليظ شده است كه توسط مافياي روسيه توليد و درايران پخش ميشود .در ايران كراك در آزمايشگاههاي مخفي و خانگي با فشردهكردن هروئين بدون در نظر گرفتن هر گونه استانداري انجام مي شود و هر آزمايشگاهي بسته به نوع امكانات و سليقه توليدكننده متفاوت است و همين موضوع، وضعيت بازار كراك و مصرف آن را آشفتهتر كرده است.در برخي موارد نيز از ضايعاتي كه نمي توان از آن هروئين خالص بدست آورد كراك توليد ميشود ، اين كراك يكي از قويترين مواد مخدر محسوب شده و بشدت اعتياد ايجاد ميكند بطوريكه طي يكماه اول مصرف دائم از آن مقدار مصرف به ۳ يا ۴ برابر روز اول مصرف رسيده و تعداد دفعات مصرف روزانه به ۱۰ بار در روز (تقريبا ً هر ۲ ساعت يكبار) ميرسد .

كراك بسيار كوچك است؛ از نخود كوچكتر. به اندازه يك عدس حتي يك دانه ماش را به نوك سنجاق ميچسبانند و همين اندازه ميتواند بارها با يك سنجاق داغ ديگر مورد استفاده قرار گيرد.هرچند كوكائين زماني به عنوان ماده مخدر طبقه ممتاز شهرت داشت، اما اعتياد به كرك محدود به يك گروه سني يا شرايط اجتماعي يا اقتصادي خاص نيست و ارزان بودن و در دسترس بودن آن، كراك را همگاني كرده است و اعتياد به كراك در بسياري از كشورهاي صنعتي شده اعتياد به كراك نه تنها از سنين مدرسه، كه از هنگام تولد و توسط مادران معتاد، آغاز ميشود!اين ماده مخدر صنعتي بدليل نداشتن بو و سهولت استفاده نسبت به ساير مواد مخدر باعث جذب مصرف كنندگان ساير مواد مانند ترياك گرديده است چرا كه مصرف كراك به قدري آسان است كه فرد در مدت ۵ دقيقه حتي در دستشوئي و با استفاده از فندك و ني يا لوله و سنجاق مي تواند آنرا مصرف كند.

تقريبا هرگونه حالت تحرك و نشاط روحي و جسمي كه توسط مواد اعتياد آور ايجاد شود، با حس بيحالي و لختي همراه خواهد بود و هر چقدر مقدار به اصطلاح “پرواز” شادمانه حاصل از اين سوء مصرف، بالاتر باشد، “سقوط” و احساس خماري و افسردگي پس از آن شديدتر و طولاني تر خواهد بود.اعتياد از همين جا آغاز ميشود زيرا نياز به فرار از اين حالت ناگوار، موجب مصرف مجدد كرك شده و پس از برطرف شدن تاثير اوليه كرك، حالت افسردگي باز ميگردد…و اين چرخه همچنان ادامه ميابد.دوباره این مطلب را تکرار می کنیم تنها سه بار مصرف مقدار بسيار اندكي از كرك موجود در بازار ایران ، اعتياد به آن را حتمي خواهد كرد و پس از اين زمان بسيار كوتاه، شخص را به شدت به خود نيازمند و وابسته ميكند.

كراك چطور در ايران رواج پيدا كرد ؟
از سه سال قبل، نام مادة جديدي در بازار مواد مخدر ايران شنيده ميشد. خيلي از معتادان، وقتي به خردهفروش (ساقي) هميشگي خود مراجعه ميكردند تا ترياك، هروئين يا مواد مشابه را تهيه كنند، با اين جنس تازه مواجه ميشدند كه قوي، سريع و راحت بود و مهمتر از همه ارزانقيمت بود.اين مادة جديد به سرعت بازار مصرف را از آن خود كرد و هنوز هم با سرعت در حال پيشروي است. جمعيت مخاطب آن نيز بيشتر در سنين ۲۰ تا ۳۰ سال هستند، هر چند كه قسمتي از معتادان قديمي را هم به خود جذب كرده است.

روشهاي گسترش
جنس جديد معمولا با استفاده از سه روش عمده گسترش پيدا ميكند. كراك هم براي رواج بيشتر در ميان جوانان از هر سة اين روشها استفاده كرد.اول اينكه كساني كه به هروئين اعتياد دارند و ميخواهند با كمك يك مادة ديگر، آن را ترك كنند، نوع مصرف را تغيير ميدهند، در حالي كه ماده جايگزين به مراتب خطرناكتر از اولي است.دومين روش گسترش، اين است كه براي تسكين عوارض مواد محرك يا توهمزا كه معمولا در پارتيها مصرف ميشوند، ميتوان از جنس جديد استفاده كرد. اين توصيهاي است كه بچههاي اهل «توهم» به هم ميكنند تا سردرد و تنشهاي ناشي از آن را كاهش دهند. معمولا هم تصور ميكنند كه اعتيادآور نيست. مشكل اينجاست كه بلافاصله وابستگي ايجاد ميشود، زيرا اين مادة جديد، از مواد مشابه اعتيادآورتر است.

سوم اينكه غير از مدل لباس و آرايش مو، مصرف مواد مخدر هم به صورت يك «مد» از كشورهاي غربي تقليد ميشود. بنابراين اگر مادهاي كه در غرب رايج است به ايران بيايد، به جهت حفظ كلاس و كسب پرستيژ، بازار مصرف تضمينشدهاي دارد. جواناني هستند كه بنگ و حشيش و ترياك را نشانة عقبماندگي و كريستال و آيس و اسيد را نشانة پيشرفت ميدانند.جواناني كه سابقة مصرف كراك دارند، آن را به تكههاي سفيداب سنتي تشبيه ميكنند با ظاهري سنگمانند ولي متخلخل، سست و سفيد رنگ كه هيچ بوي خاصي ندارد.

كراك به صورت تدخيني و تزريقي، مصرف ميشود، در مدت بسيار كوتاهي اثر ميكند. حتي مراحل تزريق آن هم سادهتر است.اين ويژگيها باعث شده كراك در پارتيها و جمعهاي دوستانه، بيشتر رواج پيدا كند. دختران هم مصرفكنندة آن هستند و اگرچه به مقدار كمتري نشئه ميشوند، ولي وابستگي بيشتري پيدا ميكنند. آنها كه به دوستان خود به فرما ميزنند استفاده از كراك را بعد از مصرف كريستال يا اسيد پيشنهاد ميكنند تا اثر محرك را كمتر كند.شايعاتي دربارة تأثير كراك بر فعاليت جنسي هم وجود دارد كه ناشي از تبليغات در مورد كراك آمريكايي است، ولي در مورد كراك آسيايي، مصداق پيدا نميكند.

اطلاعات به دست آمده از مصرف کنندگان سابق كراك كه اكنون در دورة ترك به سر ميبرند، نكات ديگري از دلايل گسترش اين ماده را روشن ميكند.آنها می گویند دفعة اول با سه تا پك، ۲۴ ساعت نشئه می شدیم. به يك ماه نرسيد كه مصرفمان دو برابر شد. بعد از ۶ ماه به جايي رسيدیم كه هر سهچهار ساعت بايد دود ميگرفتیم. اگر دير ميشد، شروع ميكردیم به لرزيدن و تشنج. بعد هم مجبور شدیم تزريق كنیم.دیگری می گوید دراكس پارتي بودم. به يكي ديگر از دخترها گفتم دارم از سردرد ميميرم. گفت فاز نگرفتهاي، بيا كراك بزن. خودش هم برايم درست كرد. هنوز دود را بيرون نداده بودم كه احساس كردم سرم آرام شد. چند روز بعد به او تلفن زدم و پرسيدم باز هم از آنها داري؟كم سنترين نمونهاي كه مصرف قابل توجهي هم داشت، يك پسر ۱۳ ساله بود كه هر روز ۵ گرم كراك را در چند وعده به رگهايش ميريخت.

چگونه معتادين به كرك را تشخيص دهيم ؟
از جمله نشانه هاي اعتياد به كراك مي توان به :تغييرات بارز در شخصيت و رفتار، از دست دادن توجه و تمركز ، كاهش وزن، ناپديد شدن لوازم قيمتي خانه و نداشتن توضيح قانع كننده براي مقدار پول خرج شده ، رفت و آمد با افراد معتاد، آشفتگي چشمگير، رفتار كينه توزانه با افراد خانواده و دوستان ،برنامه خواب نامنظم ، بي توجهي به آراستگي ظاهري ، پارانويا شديد (سوء ظن به همه) ،بي قراري و يك نشانه ابتدايي سوء مصرف كرك، جدايي ناگهاني جسمي / روحي فرد از كانون خانواده و تغيير رفتار چشمگير اوست. هرچند بسياري از نشانه هاي زير با مشكلاتي چون اختلالات احساسي يا گذراندن دوران سخت بلوغ مشابه است، اما هرگز نبايد احتمال مصرف مواد محرك يا مخدر را از نظر دور داشت :
تغييرات بارز در شخصيت و رفتار
از دست دادن توجه و تمركز
كاهش وزن
ناپديد شدن لوازم قيمتي خانه و نداشتن توضيح قانع كننده براي مقدار پول خرج شده
رفت و آمد با افراد معتاد
آشفتگي چشمگير
رفتار كينه توزانه با افراد خانواده و دوستان
برنامه خواب نامنظم
بي توجهي به آراستگي ظاهري
پارانويا شديد (سوء ظن به همه)
بي قراري
اضطراب

چرا هر روز آمار توزيع و مصرف كرك در جامعه بالاتر می رود ؟
فروشندگان مواد مخدر علاقه بسياري به فروش كرك دارند زيرا نه تنها ارزان تر از كوكائين است و راحت تر به فروش ميرسد، بلكه مصرف آن هم ساده تر است و به ظاهر چندان “خطرناك” نميرسد و از طرفي پنهان كردن آن هم ساده است.به اين ترتيب فروش كرك در شهرهاي بزرگ جهان و در مكانهايي مانند ميادين شهر، مدارس، فروشگاههاي بزرگ و … كه پيش از اين براي اين تجارت مكانهايي بسيار خطرناك محسوب ميشدند، به شدت افزايش يافته است.

اثرات کراک
دركل اثرات كوتاه مدت مصرف كراك مشابه آمفتامين است ولي با مدت زمان كوتاهتر، احساس افزايش انرژي، چابكي و سرخوشي زياد ميكند ،افزايش ضربان قلب، نبض، تنفس، درجه حرارت بدن، فشار خون، گشادگي مردمك چشم، پريدگي رنگ، كاهش اشتها، تعرق شديد، تحريك و هيجان، بيقراري، لرزش بهخصوص در دستها، توهمات شديد حسي، عدم هماهنگي حركات، اغتشاش دماغي، گيجي، درد پا، فشار قفسه سينه، تهوع، تيرگي بينايي، تب، اسپاسم عضله، تشنج و مرگ از عوارض مصرف اين ماده مخدر صنعتي است.

اثرات مخرب مصرف كراك :
اعتياد به كراك سبب از بين رفتن درد و خروج استرس و اضطراب از بدن فرد، احساس سرخوشى كاذب و ايجاد تحرك در فرد، بروز رفتارهاى خطرناك و حرفهاى بىربط مي شود كه تمام اينها تنها ۵ تا ۷ دقيقه طول مىكشد.تكرار مصرف اين ماده طى چند روز همراه با استفراغ، گيجي، بىتفاوتى اسپاسم عضله و مرگ ناگهانى در اثر ايست تنفسى است.مهمترين اثر بلند مدت مصرف كراك در فرد معتاد از بين رفتن اثرات ماده در عرض سه تا پنج ساعت مي باشد ،بنابراين فرد بايد حداقل هر چهار ساعت يكبار و حتى بمقدار كمتر مصرف را تكرار كند تا دچار مشكل نشود. همچنين از بين رفتن اشتها، كاهش وزن، يبوست، عفونتهايى همچون ايدز و هپاتيت، شكنندگى پوست، پيرى زودرس، افزايش فشار خون همراه با آزادسازى هيستامين كه خارش در فرد ايجاد مىكند، از آثار مصرف اين ماده در دراز مدت است، همچنين اثرات تخريبى مصرف موادى همچون شيشه، كريستال و كراك بين ۱۱۰ تا ۱۴۰ برابر ترياك و هروئين بر روى مغز و اعصاب مي باشد.

كراك شديدا فرد مصرف كننده را دچار خواب آلودگي يا به اصطلاح خودماني «چرت» ميكند . مصرف مداوم اين ماده مخدر در كوتاه مدت (مدت يكسال ) اثرات مخرب جبران ناپذيري در بدن فرد مصرف كننده اعم از عفونت اجزاي داخلي بدن ، پوسيدگي دندانها ، سرطان حنجره و ريه ، نابودي ريه و كبد ايجاد ميكند بطور كلي تمام اجزائيكه در تماس مستقيم با دود كراك هستند ذره ذره نابود شده و مي پوسند و در برخي موارد طبق گزارشهاي موجود افراد معتاد به كراك،ميزان عفونت بدن به قدري است كه اجزاي بدن از هم جدا ميشوند و گوشت زير پوست دچار عفوت شده و به اصطلاح كرم ميگذارد.گفته ميشود كساني را كه در اثر مصرف كراك مي ميرند در هنگام دفن غسل نميدهند چون در هنگام شستشو اجزاي بدن از هم جدا ميشوند همچنين بررسىها نشان مىدهد مصرف چهار روز كراك باعث مىشود كه اثرات آن به مدت ۷ سال در فرد باقى بماند و موجب اختلالات حركتي، افزايش هذيان گويى و تضعيف حس بينايى و لامسه شود.

متأسفانه شيوع مواد روانگردان و مخدر شيميايى در ميان جوانان و به خصوص نوجوانان به موضوعى بسيار خطرناك تبديل شده تا جايى كه هم اكنون ۱۴ درصد مدارس كل كشور در معرض آلودگى به موادمخدر، سيگار و الكل قرار دارند و آخرين تحقيقات حاكى از تجربه حداقل يكبار مصرف سيگار ۵/۳ درصد، حداقل يكبار مصرف مواد مخدر ۰/۵درصد و تجربه حداقل يكبار مصرف الكل، ۲/۱ درصد دانشآموزان كشور است.

اثرات كوتاه مدت مصرف کراک :
اثرات كوتاه مدت آن مشابه آمفتامين است ولي با مدت زمان كوتاهتر، احساس افزايش انرژي، چابكي و سرخوشي زياد مي كند، از جمله اثرات آن پس از مصرف عبارت است از: افزايش ضربان قلب، نبض، تنفس، درجه حرارت بدن، فشار خون، گشادگي مردمك چشم، پريدگي رنگ، كاهش اشتها، تعرق شديد، تحريك و هيجان، بي قراري، لرزش به خصوص در دستها، توهمات شديد حسي، عدم هماهنگي حركات، اغتشاش دماغي، گيجي، درد پا، فشار قفسه سينه، تهوع، تيرگي بينايي، تب، اسپاسم عضله، تشنج و مرگ.

در حالت قطع ماده نيز افسردگي شديد حادث مي شود. ناخالصي كوكايين خيابان اغلب موجب حساسيت و آلرژي شديد مي شود كه معمولا با آب ريزش بيني و بي خوابي شديد همراه است. در مسموميت حاد با كوكايين، فرد مصرف كننده دچار بي قراري و تشويش، هيجان، شوريدگي فكر و اختلال تنفسي مي گردد. ضربان، تنفس و فشار خون فرد افزايش مي يابد.

اثرات دراز مدت مصرف کراک :
از جمله اثرات بلند مدت آن از دست دادن وزن بدن، يبوست، بي خواب، ضعف جنسي، دپرسيون تنفسي، اشكال در ادرار كردن، تهوع، كم خوني، رنگ پريدگي، تعرق شديد، دردهاي شكمي و اسهال، اختلالات در هضم و دستگاه گوارشي، سردرد، لرزش دست ها، لرزش و تشنج، پريدن عضلات و سفتي آنها، هپاتيت، آب ريزش دائمي بيني، ايجاد زخم، آماس و جوشهاي پوستي به خصوص اطراف مخاط گوش و بيني، زخم مخاط بيني (در مصرف به صورت انفيه)، اضطراب، بي قراري، تشنج پذيري شديد، سوء ظن، گيجي، اختلالات درك زمان و مكان، رفتار تهاجمي، تحريك پذيري شديد، افسردگي، پرخاشگري، تمايل به خود كشي، توهمات و اختلال در حواس (به خصوص بينايي، شنوايي، و لامسه)، افكار هذياني، و گاهي اشتهاي كاذب و سرانجام ناراحتي جدي دماغي و رواني به نام سايكوز و كوكايين.تحمل و ايجاد وابستگي كوكايين مشابه آمفتامين است وابستگي شديد رواني ايجاد مي كند كه اين وابستگي در عصاره كوكايين يعني كراك شديدتر مي باشد.در آزمايشاتي كه براي تحقيق پيرامون اثر كوكايين بر روي موش و ميمون انجام شده، پس از قطع مصرف آن، نشانه هاي ترك از جمله ضعف شديد، بد خوابي، افسردگي، تحريك پذيري، گرسنگي زياد ديده شده است.

مصرف كننده، كراك را چه به طريق استنشاق يا پاشيدن روي توتون و ماري جوانا و چه از راه كشيدن با پيپ استعمال كند، ديگر نمي تواند از مصرف آن خودداري كند و بايد پي در پي آن را استعمال نمايد. خيلي سريع جذب ريه گشته و به مغز مي رسد و حالت تهاجمي به مصرف كننده دست داده، باعث بزرگ شدن قلب، افزايش فشار خون مي شود، به گونه اي شديدتر از كراك پديدار مي گردد. اصولا فردي كه كراك مصرف مي كند، ديگر بر خود تسلط ندارد و گويا خودي خود را گم كرده است.کراک، هروئینی است که تا حد امکان اشباع شده یعنی يك گرم کراک از ۱۰ تا ۱۰۰گرم هروئین ساخته شده ولی قیمت آن همقیمت هروئین و در بعضي مواقع، به مراتب ارزانتر از هروئین است. اعتیاد آن نسبت به هروئين بسیار شدیدتر و فوریتر و ترك آن بسیار مشكلتر است.

کراک ماده مخدر جدیدي است؛ یعنی در واقع با نام جدید معرفی شده. نوجوانان نمیدانند که بدتر از هروئين است بنابراین وحشتی که از هروئين دارند از كراك ندارند و اکثرا خیال ميكنند کراک چیزی در حد قرصهای روانگردان و اکستازی است. به همین دلیل از مصرف آن وحشت ندارند و این عامل شروع اعتياد و علت فاجعه است.مصرف حتی یک بار کراک اعتیادآور است و این تفاوت اساسی کراک با قرصهای اکستازی است که اگرچه در بلندمدت کشنده هستند اما اعتیاد با قدرت بالا ندارند. تبلیغات زیادی که شبانهروزی علیه قرصهای اکستازی شده باعث شده که خطر کراک در سایه و پنهان باقی بماند.

کراک بر خلاف هروئين، تریاک، حشیش و… بدون بوست و مصرف آن بسیار ساده و بدون نیاز به وسایل حجیم و صرف وقت است و فرد میتواند در حمام یا توالت، ظرف کمتر از ۱ الی ۲دقیقه مصرف كند.کراک بسیار کوچک است؛ از نخود کوچکتر. بهاندازه يك عدس حتی يك دانه ماش را به نوک سنجاق میچسبانند و همین اندازه میتواند بارها با یک سنجاق داغ دیگر مورد استفاده قرار گیرد.بنابراین جاسازی آن بسیار ساده و خانوادهها بهسادگی نمیتوانند آن را کشف کنند؛ چیزی شبیه يك تکه گچ از دیوار کندهشده و به اندازه يك ماش كه توجه هیچ کس را جلب نميكند.معتاد به ترياك میتواند سالها زنده بماند و زندگی عادی داشته باشد؛ حتی کار كند و خانودهاش را سرپرستی کند.حتی معتاد هروئین نيز اگر به طرف تزريق كشيده شود میتواند ۱۰ تا ۲۰سال زنده بماند اما معتادی که ۳ماه بعد از مصرف کراک تا ۳۰کیلو از وزن بدنش کم میشود آیا بیش از ۲سال زنده میماند؟

نشانه های هشدار دهنده در هنگام مصرف کراک
به گفته معتادين به كرك حالات زير در هنگام برطرف شدن آثار ماده محرك بروز ميكنند :
نگراني و بيقراري براي تهيه مجدد كرك
افسردگي شديد
فقدان انرژي و بي اشتهايي
بي خوابي
داشتن احساساتي متناقض از عشق و تنفر نسبت به خود

اثرات رواني مصرف كرك چيست ؟
شخصي كه كرك مصرف ميكند به سرعت در حالات و شرايط مختلف رواني در حركت است كه با خوشي و رضايت فراوان و احساس برانگيختگي و هيجان همراه است، سپس با كم شدن اثر اين ماده، دلتنگي و افسردگي و متعاقب آن زودرنجي، بي خوابي و پارانويا بر شخص غلبه ميكند.معتادان به كرك، ممكن است حالات رواني اسكيزوفرنيك، توهم و خطاهاي حس را نيز تجربه كنند. كساني كه مصرف كرك بسيار زيادي دارند در يك binge (مصرف) تمام اين حالات را از سر ميگذرانند، عده اي از اين افراد در اثر ابتلا به پارانويا و افسردگي ناشي از مصرف دائم كرك، دست به خودكشي يا جنايت ميزنند.

مصرف بيش از حد يا Overdose و جنون
تدخين كرك، به علت مقدار بسيار زياد ماده محركي كه وارد جريان خون و به دنبال آن به مغز ميكند، احتمال مصرف بيش از حد و مرگ آور يا مسمويت از كوكائين را هم افزايش ميدهد. نشانه هاي اين دو وضعيت مشابه بوده و شامل تهوع، استفراغ و تنفس نامرتب، تشنج و اغما است كه ميتواند به مرگ منتهي شود.مصرف همزمان كوكائين با الكل يا مواد مخدر ديگر، ميتواند واكنشهايي شديد و مرگ آور به دنبال داشته باشد. مصرف مداوم كرك ممكن است به جنون كوكائين منجر شود كه نوعي حالت رواني دائمي بوده و نشانه هاي آن پارانويا و توهم ديداري و شنيداري است.

تاثيرات فيزيكي مصرف كرك
ابتدايي ترين تاثيرات جسماني كرك، گلودرد مزمن، گرفتگي صدا و تنگي نفس است كه به برونشيت (ورم نايژه) و نفخ ريه منجر ميشود. چشمها درشت شده و شخص هنگام تمركز براي ديدن هر چيز، هاله هايي نوراني در اطراف آن مشاهده ميكند.ضربان قلب تا حد ۵۰% افزايش ميابد و رگها به سرعت منقبض شده موجب بالا رفتن فشار خون ميشوند كه ميتواند به حمله قلبي، تشنج و سكته منجر شود. كرك به دليل از بين بردن ميل به غذا خوردن و ايجاد بيخوابي، موجب كاهش وزن شديد و سوء تغذيه ميشود.

آنالیز :
ميزان مصرف كراك به شدت در ميان گروه سني ۱۷ تا ۲۵ سال در حال افزايش است و اين امر بهطور حتم ميزان مرگ و مير را در سالهاي آتي افزايش خواهد داد چرا كه براساس آمار ، تدخين كراك براي شخص حس نشاط ظاهري شديد يا به اصطلاح «پرواز شادمانه» به وجود ميآورد كه حدود ۵ تا ۷ دقيقه طول ميكشد و پس از آن با ايجاد افسردگي حاد واحساس بيارزش بودن و ولع زياد براي مصرف اين ماده ادامه مييابد و در مراحل بعد ترك اعتياد را مشكل ميسازد و بيشتر به همين علت است كه معتادان به كراك كمتر اقدام به ترك آن ميكنند .

۱۳/ ۷ درصد دانش آموزان در معرض مستقيم اعتياد
هنگامي كه بيشترين تبليغات قاچاقچيان و فروشندگان مخدرهاي صنعتي با عنوانهايي همچون بيخطربودن، اعتيادآور نبودن و… در كنار ارزاني و آساني تهيه آنها قرار ميگيرد، طبيعي است كه درصد زيادي از جوانان جامعه به مصرف آن مبادرت ورزند.هماكنون از ۱۰ ميليون دانشآموز سراسر كشور ۱۳/۷ درصد آنها در معرض مستقيم اعتياد قرار دارند. اين در حاليست كه به گفته محمد موسيزاده، كارشناس، آشنايي جوانان با كراك در دوره دبيرستان و گاه در دوره راهنمايي صورت ميگيرد و تبليغ كلامي مواد، منجر به استفاده از آن ميشود.در سالهاي گذشته بيشتر مراجعان كلينيكهاي ترك اعتياد را ميانسالاني تشكيل ميداد كه به ترياك و هروئين و نمونههاي مشابه اعتياد داشتند، بيشتر مراجعان جوانان كمسن و سالي هستند كه همراه خانوادههايشان براي سمزدايي ميآيند و نزديك به ۶۷درصد اين افراد معتادان به مواد صنعتي هستند كه نياز به سمزداييهاي فوقسريع دارند و در حقيقت چهره معتادان و نوع اعتيادشان كاملاً عوض شده و اين نگرانكننده است.یک مادر که کودکش را برای ترک به کلینیک برده می گوید ک پسرم تنها ۱۵ سال سن دارد و مصرف موادمخدر را از ۱۲ سالگي و با مصرف حشيش شروع كرده است و در حال حاضر به كراك اعتياد دارد و وضعيت روحي و جسمي خوبي ندارد.او تاكيد ميكند كه پسرش توسط همسالان خود معتاد شده و گاهي براي تهيه مواد همراه دوستانش دست به كارهاي خلاف ميزد.

معتادان به كراك در رفتارهاي خود تغييرات بارزي را نشان ميدهند كه از جمله آنها عبارتند از: از دستدادن توجه و تمركز، كاهش وزن، ناپديدشدن لوازم قيمتي خانه، آشفتگي، برنامه خواب نامنظم، بيتوجهي به آراستگي ظاهري، پادرانوياي شديد، بيقراري و اضطراب.بنابراين كراك، شخصيت معتادان را متزلزل كرده و بار رواني آن بهمراتب بيشتر از ساير مواد ديگر است.

مرگ ناگهاني معتادان كراك
هر چند اثرات كوتاهمدت كراك مشابه آمفتامين است و در مدت زمان كوتاهتري فرد احساس چابكي و سرخوشي مفرط ميكند اما پس از آن منجر به بروز عوارض جسماني و حتي مرگ مصرفكننده ميشود. دكتر جلالي فوق تخصص سمشناسي درباره عوارض كراك به ميگويد: كراك نوعي مواد از الكائيدهاي دسته كوكائين است كه اصل آن انرژيزا و شاديآور است.اعتياد به كراك در كشورهاي صنعتي محدود به يك گروه سني با شرايط اجتماعي يا اقتصادي خاص نيست و ارزان بودن و در دسترس بودن اين موادمخدر را همگاني كرده است. البته در ايران بيشتر گروه سني ۱۷ تا ۲۵ سال به آن گرايش دارند. كراك مادهاي است كه خوشي و نشئگي آن چند ماه بيشتر طول نميكشد و بعد از مدت كوتاهي خوشحالي روز اول را به مصرفكننده نميدهد و فرد براي به دست آوردن خوشي روز اول مصرف خود را زياد ميكند بهطوري كه در ماه سوم و چهارم هر دو ساعت يكبار اقدام به مصرف كراك ميكند.

تزريق كراك آخرين مرحله براي كسب خوشي بيشتر است كه عوارض جسماني و رواني جبرانناپذيري براي معتاد به همراه دارد. تزريق به شدت مغز، كبد و قلب را تحتتاثير قرار داده و موجب التهاب اين اعضا ميشود. تحتتاثير عوارض منفي كراك تمام اجزايي كه در تماس مستقيم با دود كراك هستند ذرهذره نابود شده و ميپوسند.
اجزاي داخلي بدن عفونت ميكند و در برخي موارد ديده شده مصرفكنندگاني كه به مدت طولاني از اين ماده استفاده ميكنند، ميزان عفونت به اندازهاي است كه اجزاي بدن از هم جدا ميشوند، يعني گوشت زير پوست دچار عفونت شده و به اصطلاح «كرم» ميزند.محروميت چند هفتهاي يا چندماهه يك معتاد كراك از اين ماده او را نميكشد بلكه استفاده مجدد پس از يك دوره زماني، موجب مرگ معتاد ميشود چرا كه با ايجاد مسموميت تعداد تنفسها را كاهش داده و خواب معتاد را عميقتر ميكند و در اكثر اوقات شاهديم كه اين افراد حين مصرف در خرابهها و دستشوييهاي اماكن عمومي ميميرند.ترك كراك تنها بهوسيله روش سمزدايي فوقسريع URD ميسر است و روشهاي ديگر ترك كراك از قبيل استفاده از دارو و قرصهاي ترك در اين مورد چندان تاثيرگذار نيستند.

عوارض اجتماعی کراک :
در ميان افراد معتاد به هر گونه ماده اعتياد آور، تهيه “مواد” در بسياري از مواقع از راههاي نامشروع و خلاف انجام ميگيرد و بسياري از كساني كه به كرك اعتياد دارند نيز براي برآمدن از عهده مخارج تهيه مداوم آن به روشهاي خلافكارانه دست ميزنند. اما نكته پر اهميت اين است كه دست زدن اين افراد به اعمال خشونت بار و جنايتكارانه دليل مهم ديگري هم دارد و آن بروز رفتارهاي شرورانه و پرخاشگرانه ناشي از بروز بيماري پارانويا (بيماري سوء ظن) است كه از عوارض مصرف كرك به شمار مي آيد و در واقع پرداختن اين اشخاص به اعمال خشونتبار، لزوما به دليل نياز به پول نيست.

آیا اجساد كراكيها را به دلیل پوك و فاسد شدن در مرده شورخانه نمی توان شست ؟
قبلا شنیده بودیم و در جامعه دیده بودیم که ترياكيها پوست شان کاملا سياه ميشود. اما در مورد كراكيها تکلیف چیست؟
مردم می گویند: چون اجساد آنها چنان پوك و فاسد است كه قابل شستن نيست. بدون غسل دفن می گردند. شايعات، حاكي از اين بودند كه اعتياد به كراك در مراحل آخر خود، چنان جسم فرد را نابود ميكند كه ممكن است استخوانهايش در حين جابهجا كردن بشكند يا اعضاي بدنش از هم جدا شود. يعني كراك اينقدر خطرناك است!!

در جواب باید گفت كه مواد مخدر ميتوانند چنين تأثيري بر روي اندامها بگذارند. ولی با اين حال هنوز به طور دقيق، يافتهاي براي تأييد اين قضيه در رابطه با مصرف کراک وجود ندارد. بر روي مواد مخدر سنتي، مطالعات زيادي انجام گرفته. اما به دليل نو ظهور بودن انواع مواد مخدر صنعتي و آزمايشگاهي، تحقيقات زيادي در دسترس نداريم تا بتوانيم به آنها استناد كنيم. همچنین لازم به ذکر است با توجه به آنکه کراکی که در نقاط دیگر جهان مصرف می شود خالص تر است و با نوع ایرانی که انواع قرض ها در آن ریخته می شود کاملا فرق دارددر نتیجه نوع ایرانی به مراتب خطرناکتر است و نتیجه تحقیقات در اروپا در مورد ایران صدق نمی کند .

اما می توان دلایل زیر را برای پوسیدن بدن این افراد به دست آورد :
«مصرف كراك باعث ميشود كه فرد هيچ دردي را حس نكند و در نتيجه بيماريهاي مختلف در بدنش به راحتي پخش شود. علاوه بر آن، مخدرها سيستم ايمني را تضعيف ميكنند و راه براي ورود عوامل عفوني باز ميشود. در نتيجه، يك شخص معتاد به كراك احتمالا دچار چند بيماري مختلف هم خواهد بود.حالا اگر اين شخص، كارتنخواب باشد قطعا عوامل عفونتزا در جسم او خانه كردهاند. ولي به دليل بيحس بودن ناشي از مصرف مخدرها دركي از وضعيت خود ندارد. وقتي يك فرد سالم ميميرد، پس از طي زمان مشخصي مثلا ۷۲ ساعت جسمش دچار پوسيدگيهايي خواهد شد.حال اگر شخصي معتاد به كراك و آلوده به عفونت دروني باشد، پس از مرگ در مدت ۱۲ ساعت به همين مرحله خواهد رسيد. جنازة يك روزة او مانند جنازة چندين روزة افراد سالم است و بسيار زودتر فاسد شده و از هم ميپاشد. در بسياري از انواع ديگر مواد مخدر هم اين حالت به درجات مختلف ديده ميشود.»

راه حل ترک کراک چیست ؟
معمولا هيچكس بيش از ۵ سال به كراك اعتیادنخواهد داشت .زیرا دورة كشتار آن از ۲ سال پس از شروع مصرف آغاز ميشود و در نهايت تا ۵ سال پس از آن، فرد را از زندگي خلاص ميكند.
مانند هر ماده مخدر دیگر کراک را هم می توان ترک کرد :
مانند هر ماده مخدر دیگر کراک را هم می توان ترک کرد :
مانند هر ماده مخدر دیگر کراک را هم می توان ترک کرد :
روش ترك كراك براى اولين بار در سال ۱۸۰۰ در تايلند با كاهش مصرف به ترك تدريجى آغاز شد. سال ۱۹۶۴ با كشف متادون، روشهاى جايگزين با متادون شروع شد و امروزه براى مرحله سمزدايى پروتكلهاى درمانى متفاوتى وجود دارد.سه درمان اصلى دارويي، سمزدايى فوق سريع URD كه درد و خماري ندارد و رفع علائم ترك، درمان رفتارى و شناختى و درمانهاى اجتماعى و خانوادگى مورد استفاده قرار مىگيرد.اما اگر فردی واقعا قصد دارد قبل از مرگ از شر این افیون خلاص شود باید بداندكه شخص معتاد با آگاهي از مراحل مختلف سم زدايي، دارو درماني، شركت در جلسات و اين مطلب مهم كه ترك اعتياد، بازگشت به زندگي و تولدي دوباره خواهد بود، به مراكز درماني معتبر مراجعه نمايد. همچنین دوستان و خانواده اين افراد بايد شرايط ناگوار آنها را درك نموده و در اين راه از پشتيباني او دريغ نورزند تا شخص معتاد بتواند با موفقيت و در زمان كوتاه تري به حالت طبيعي باز گردد.

والدین مراقب باشید :
مواد مخدر و اعتياد به آن خطرناكترين پديده جامعه امروزي بحساب ميآيد كه جز تباهي، نابودي، بيماري، پشيماني و مرگ چيزي به دنبال نخواهد داشت.نتيجه و عاقبت افرادي كه به مصرف مواد مخدر رو مي آورند بايد درس عبرتي براي افراد ديگر بخصوص جوانان باشد تا بخاطر شاديها، خوشيها و اثرات زودگذر و تحت تاثير دوستان ناباب هرگز حتي فكر مصرف آنها را نيز به خود راه ندهند.معاشرت با دوستان ناباب، وجود معتاد در خانه، بيكاري، اختلافات خانوادگى و همچنين كنجكاوى از عوامل مصرف مواد مخدر در بين نوجوانان و جوانان ذكر مىشود به همين دليل خانواده بايد در مقابل فرزندانشان به سوالات كنجكاوانه آنان با حوصله جواب دهند و دوستانشان را كنترل كنند.هچنین مواظب پول توجيبى فرزندانتان باشيد. پول توجيبى زياد در سيگارى شدن نوجوانان تاثير بسيار زيادى دا